OMGAAN MET KRITIEK

Geen mens is vrij van kritiek. Ook de grootste mensen hebben kritiek gekregen.

Het lijkt weinig zin te hebben te proberen zo volmaakt te zijn, dat er niemand meer kritiek op je kan hebben.

Wanneer kritiek krijgen een onvermijdelijk feit is, dat ieder mens overkomt, ongeacht hoe hij als mens is en zich gedraagt, is het verstandiger te leren er zo goed mogelijk mee om te gaan, dan te proberen eraan te ontkomen.

Hoe ga ik zelf om met kritiek die ik heb op een ander ?.

Mensen hebben beelden van zichzelf en van elkaar.

Voor het vormen en in stand houden van een eigen positief zelfbeeld voelen mensen zich afhankelijk van het beeld dat anderen van hun hebben.

Vanuit deze afhankelijkheid van bepaalde beelden, die anderen van je hebben, ontstaan veel spanningen en conflicten.

Door je bewust te worden van deze mechanismen, kun je leren zelfstandiger te worden - en je minder afhankelijk te voelen van erkenning en bevestiging door anderen.

Hoe ga ik zelf om met de beelden, die ik van anderen heb ?

Oefening

Neem iemand in gedachten op wie je kritiek hebt.

Maak jezelf bewust van het negatieve beeld, dat je hebt gevormd van die ander.

Noteer nu drie negatieve kanten van deze ander.

Doe dit zonder zelfcensuur.

Je hoeft je kritiek niet te kunnen verantwoorden.

Schrijf gewoon op wat er gevoelsmatig in je opkomt.

Hij/zij is

Hij/zij is

Hij/zij is

Oefen jezelf nu ook positieve kanten van de ander te zien. Bedenk zonodig wat anderen - die hem/haar anders kennen dan jij - in deze persoon zien of ervaren. Noteer ook deze drie positieve kanten.

Hij/zij is

Hij/zij is

Hij/zij is

Elkaar als mens ontmoeten houdt in:

- Aanvaarden van het feit, dat de ander negatieve kanten heeft, waar jij mee in aanraking komt.

- Bewustzijn van het feit, dat jij zelf ook negatieve kanten hebt, waar anderen mee in aanraking komen.

- Jezelf verantwoordelijk stellen voor de moeite die jij als mens hebt met de negatieve kanten van de ander, waarmee jij in aanraking komt.

- De negatieve kanten mogen van de ander zijn, maar de moeite die jij ermee hebt is van jou !.

- Het juiste evenwicht vinden tussen betrokkenheid en afstand ten aanzien van de negatieve kanten in de ander.

- Beseffen dat de ander - ook al erkent hij dit niet op dit moment - uiteindelijk zelf meer last heeft van zijn negatieve kanten dan jij. Hij loopt er voortdurend mee rond en belemmert zichzelf ermee ten volle te leven, terwijl jij er alleen af en toe mee in aanraking komt

Met andere woorden: Zie de negatieve kanten van de ander meer als zijn probleem, dan als jouw probleem.

Jouw probleem is niet zozeer dat de ander zo is, maar dat je het kennelijk moeilijk vindt om met deze kanten van de ander om te gaan op een manier, die voor jou zelf goed aanvoelt.

Elkaar als mens ontmoeten houdt verder in:

- Haal het 'moeten' uit jullie relatie. Ga niet zo om met elkaar, dat jullie 'moeten' voldoen aan elkaars verwachtingen.

- Richt je energie niet op het veranderen van de ander. Jij kunt voor de ander niet bepalen, hoe de ander zou 'moeten' zijn.

- Maak de ander niet verantwoordelijk voor hoe jij je voelt. Zeg dus niet: Jij maakt me kwaad. Jij ergert me. Jij maakt me ziek. Jij maakt me ongelukkig.

- Besef dat er maar één verantwoordelijk is voor jouw gevoelens. En dat ben jij.

Natuurlijk ben je geneigd op bepaald gedrag van de ander op een bepaalde manier te reageren.

Als de ander tegen je schreeuwt of voortdurend op je zit te vitten, dan roept dat gedrag bepaalde reactie - gevoelens op. Toch ben jij in feite de baas in je eigen gevoels - huishouding.

Jij hebt de macht om te bepalen of de ander je kwaad krijgt of niet.

Jij bent in staat je niet ongelukkig te laten maken door de ander.

Ten eerste kun je pogingen doen de ander te laten stoppen met het gedrag dat vervelende gevoelens bij jou oproept, door open te bespreken welk gedrag van de ander welke gevoelens bij jou oproept en waarom.

Als dit om enige reden niet mogelijk is of niet lukt, ben je altijd nog in staat te kiezen hoe je op het gedrag van de ander reageert.

Stoïcijnse uitgangspunten.

Van alles dat bestaat, hebben wij sommige dingen in onze macht en andere dingen niet.

In onze macht hebben wij onze meningen, onze gevoelens, ons streven, ons verlangen naar iets en onze afkeer van iets.

Al deze dingen hebben wij zelf in onze hand en daar zijn we verantwoordelijk voor.

Het lichaam hebben we niet in onze macht.

Ook niet ons bezit of ons aanzien of onze baan.

Kortom alles waar andere krachten hun invloed op kunnen uitoefenen.

De dingen die wij werkelijk in onze macht hebben, zijn de dingen die van nature vrij zijn.

Het zijn de dingen, die niet gehinderd of belemmerd kunnen worden door krachten van buitenaf.

Alles wat wij niet in onze macht hebben, is in feite vreemd aan ons wezen.

Wij worden dan ook voor tal van belemmeringen geplaatst, wanneer wij menen, dat wij de dingen die niet in onze macht liggen - en die niet behoren tot onze vrije natuur -, toch moeten proberen te beïnvloeden en onder onze controle moeten zien te krijgen.

Wanneer je denkt, dat iets wat in de macht van een ander is, tot het gebied van je eigen macht behoort, zult je veel hinder ondervinden.

Je zal klagen, in verwarring worden gebracht, en je zal goden en mensen verwijten maken.

Maar als je werkelijk beseft, dat alleen het jouwe van jouw is, en dat hetgeen van een ander is ook werkelijk aan een ander toebehoort, dan zal niemand je ergens toe dwingen, niemand zal je hinderen, wat de ander ook doet.

Je zal niemand verwijten maken, je zal geen vijanden hebben, niemand zal je kunnen schaden, want je ervaart niets van wat een ander doet - of je aandoet - als iets dat je in jouw wezen kan schaden.

Juist door de bereidheid om vanuit dit uitgangspunt te leven en te handelen, kun je gaan ontdekken wat tot je wezenlijke natuur behoort en wat niet.

Wanneer je nu deze verheven dingen nastreeft, bedenk dan wel, dat het niet mogelijk is dit doel met geringe inspanning te bereiken.

Het zal nodig zijn sommige dingen geheel en al los te laten.

Je zal niet van twee walletjes kunnen blijven eten.

Als je naast het streven naar het leven vanuit je wezenlijke natuur ook streeft naar erkenning en naar rijkdom of macht over anderen, dan kan het gebeuren, dat je deze erkenning en rijkdom niet zult verkrijgen, omdat je ook het eerste doel nastreeft.

En ongetwijfeld zult je op deze wijze het eerste verheven doel, het enige dat absolute vrijheid en geluk brengt, zeker niet bereiken.

Oefen jezelf daarom van het begin af aan, om bij ieder onaangenaam gebeuren te zeggen: 'Het is slechts mijn persoonlijke reactie, die de zaak als onaangenaam ervaart.

Het is geen absoluut feit, dat de zaak in zichzelf onaangenaam is'.

Onderzoek vervolgens het gebeuren en je persoonlijke reactie erop en neem het geheel waar vanuit de eerste en belangrijkste maatstaf die je hebt: of het iets is wat behoort tot de dingen, die volkomen in onze eigen macht liggen, of niet.

En als het iets is wat niet in onze macht ligt, laat dan je innerlijke vanzelfsprekende antwoord op de situatie zijn: 'Voor mij heeft het geen betekenis ! Het raakt de kern van mijn wezen niet'.

Laat het inzicht in je groeien, dat het niet de dingen zelf zijn, zoals ze zijn, die de mensen in verwarring brengen, maar de meningen, die mensen zich vormen omtrent die dingen.

Laten wij daarom, wanneer wij gehinderd, in verwarring gebracht, of gekwetst worden, nooit iets of iemand anders de schuld geven, maar alleen onszelf, dat wil zeggen: onze eigen meningen.

Het is het werk van een niet ontwikkeld mens om anderen de schuld te geven, wanneer hij in feite zelf de oorzaak van zijn eigen onheil is.

Zichzelf verwijten maken is het werk van iemand wiens zelfopvoeding een aanvang heeft genomen.

Wie noch zichzelf, noch een ander iets verwijt, diens ontwikkeling is voltooid.

Epictetus: 'Encheiridion'. Uitgeverij: De driehoek. Amsterdam.

Wanneer deze stoicijnse uitgangspunten je aanspreken, kun je gaan ontdekken dat er een manier is van het omgaan met kritiek, die je tegelijkertijd open doet staan voor het krijgen van kritiek, terwijl je tevens innerlijk vrij blijft en in rust.

Vanuit een innerlijke onkwetsbaarheid, stel je je kwetsbaar op.

Wat aangetast kan worden, is niet je wezenlijke zelf.

Zolang je jezelf nog aangetast voelt, betekent dit dat je nog de neiging hebt je te vereenzelvigen met aspecten van je buitenkant, die je meent te zijn, en waarvan je meent afhankelijk te zijn. Dit gaat heel ver.

Ten eerste moet men het begrijpen.

Ten tweede moet men het willen.

Ten derde moet men het leren.

Ten vierde moet men erachter komen, dat men het eigenlijk helemaal niet begrijpt. En tenslotte moet dan de verwerkelijking ervan komen in concrete daden.

Daar heeft men op zijn minst een heel leven voor nodig.

Maar iedere reis begint met een enkele eerste stap. En iedere volgende stap ligt telkens vlak voor ons.

We kunnen beginnen met in te zien, dat we altijd de vrijheid, het recht en de mogelijkheid hebben om zelf te bepalen, hoe we op het gedrag en de kritiek van een ander reageren.

We kunnen beginnen in plaats van de ander verantwoordelijk te stellen voor zijn gedrag, onszelf verantwoordelijk te stellen voor de manier waarop wij omgaan met dat gedrag van de ander.

Dat betekent niet, dat we de ander nooit iets zeggen. We kunnen het als onze verantwoordelijkheid ervaren om uit te komen voor onze eigen visie. Iedere situatie is anders.

Het juiste handelen op het juiste moment vraagt soms van ons, dat we iemand openlijk confronteren met de gevolgen van zijn gedrag, soms het tegenovergestelde.

Geef me de moed en de kracht om te veranderen - of anderen te helpen te veranderen - wat veranderd dient te worden.

Geef me het geduld en het vertrouwen om te aanvaarden en te dragen wat niet in mijn vermogen ligt om te veranderen, of wat niet veranderd kan worden.

En geef me de wijsheid om helder te zien wat van me gevraagd wordt: te veranderen of te aanvaarden, zodat ik mijn krachten niet verspil aan het zinloos vechten tegen 'windmolens', of zaken laat verergeren door niet uit te komen voor - en te handelen naar-wat mijn gevoel, mijn verstand en mijn geweten me ingeven.

De ander kan het je moeilijk maken.

Je kunt het jezelf moeilijk maken.

Je kunt het de ander moeilijk maken.

Een ander kan het anderen moeilijk maken, en jij kunt daar moeite mee hebben.

Zie moeilijkheden niet als problemen, die er eigenlijk niet hadden mogen zijn.

Zie moeilijkheden als uitdagingen. Via de doorleefde moeilijkheid, groeit het bewustzijn.

Het voordeel van een moeilijke, spanningsvolle relatie kan zijn, dat je er wakkerder door wordt en er meer van leert over je eigen mens-zijn, dan via oppervlakkige of kleurloze relaties, waarin alles zonder problemen zijn gangetje gaat.

Waar moeilijkheden voorkomen kunnen worden, is het alleen maar natuurlijk dat te doen.

Waar moeilijkheden zich voordoen als een feit, gaat het erom ze op de meest positieve wijze te gebruiken: als mogelijkheden tot bewustwording en rijping.

Sta ervoor open, dat moeizame relaties niet zomaar op je weg komen. Misschien is er een intelligentie werkzaam in wat ons van buitenaf lijkt te overkomen.

Er kan een weerstand in ons zijn om dat te zien.

We kunnen zelf dingen meemaken - of anderen ontmoeten die dingen meemaken - , waarvan het onmogelijk lijkt om daarin een diepere zin te zien.

Sommige ervaringen lijken onmogelijk omgezet te kunnen worden in iets positiefs. Maar maak niet te snel een conclusie.

Denk ook niet te zeer door over alle mogelijke rampen die anderen zijn overkomen.

Beperk je tot het overwegen van de gebeurtenissen in je eigen leven.

Zijn deze om te zetten in leerervaringen ?

Ben je in staat dat wat je in eerste instantie hebt ervaren als iets negatiefs, als verwarrend, als pijnlijk, als frustrerend, als angstwekkend, via je bewustzijn om te zetten in een afgeronde ervaring, die voor jou persoonlijk toch een bepaalde zin heeft gehad ?

Er zijn voorbeelden van mensen, die dat hebben gedaan. Er zijn mensen geweest, die de meest afschuwelijke ervaringen hebben doorgemaakt en die er op basis van hun geestkracht dwars doorheen zijn gegaan.

Stel je hebt moeite met iemand. Je voelt kritiek op die persoon. Wat doe je nu met je kritiek ?

Denk eerst eens na over je eigen gevoelens en gedachte beelden.

Waar komen ze uit voort ? Welke behoeften of belangen zitten erachter ?

Wat is het precies dat je zou willen bereiken ? Hoe groot is de kans, dat je dat ook werkelijk kunt bereiken ?

Als je mogelijkheden ziet om de ander of de situatie zo te veranderen, dat je daarmee ook afkomt van je eigen kritiek, moet je het zeker niet nalaten dat te doen.

Maar het kan zijn, dat je ontdekt, dat het onmogelijk is de ander of de situatie te veranderen. Wat dan ?

Stel je dan niet in op toch vechten tegen de ander of de situatie, want dat zal jouw frustratie - en die van de ander - alleen maar doen toenemen.

Stel je daarentegen in op leren.

Ga ervan uit dat de ander en de situatie niet zal veranderen.

Wat betekent dat voor jou ? Wat kun jij doen om met deze situatie te leven.

Wat ligt in jouw macht om af te komen van je onplezierige kritische gevoelens - zonder dat er in de uiterlijke situatie iets verandert ?

Onderzoek dit op een bewuste, intelligente manier. Hier is geen sprake van een doffe berusting. Je blijft juist open, sensitief en kwetsbaar.' Maar je verspilt je energie niet meer door met je hoofd tegen een muur te stoten.

Je doet dit vanuit inzicht, als een eigen keuze. Niet omdat je je hiertoe gedwongen voelt door de ander.

Als je op deze wijze tot een nieuwe verhouding bent gekomen ten opzichte van je eigen kritiek - waarvoor je jezelf verantwoordelijk hebt gemaakt -beschik je verder over een solide basis: onafhankelijkheid.

Van daaruit heb je de vrijheid, de ruimte en de intelligentie om zo op de ander in te werken, dat deze toch van je leert - en verandert en groeit.

Misschien niet meteen en met zichtbare resultaten. Maar jouw onafhankelijke, open en positief ingestelde houding ten opzichte van de ander, zal ongetwijfeld doorwerken.

Je bent dan net als water, dat op den duur de hardste rots overwint.

Het hoogste goed is als water.

Water geeft leven aan de tienduizend dingen en streeft niets na.

Het vloeit in plaatsen die mensen afwijzen en zo lijkt het op Tao.

In je wonen: wees dicht bij de natuur.

In je bezinning: ga diep in het hart.

In je omgaan met anderen: wees vriendelijk en aardig.

In je spreken: zeg de waarheid.

In je leiding geven: wees rechtvaardig.

In je zakendoen: wees bekwaam.

In je handelen: let op het juiste moment.

Geen strijd, geen blaam. Lao Tse: 'Tao Te King'

Besef dat er tal van oorzaken zijn, die hebben bijgedragen tot de vorming van de negatieve kanten in de ander.

Wanneer je de achtergronden en de ervaringen van de ander kent, krijg je meer begrip voor de ander. 'Alles weten, is alles vergeven.'

Je gaat beseffen, dat de ander voor een groot deel het product is van bepaalde, moeilijk te verwerken, levensomstandigheden.

Dit geldt uiteraard ook voor jezelf.

Je bent voor een deel het product van je verleden en van de verledens van de voor jouw vorming belangrijke personen.

Gebruik dit besef nooit ter beschuldiging van de anderen, die je hebben 'gemaakt'. Gebruik het ook niet ter zelfrechtvaardiging van je eigen negatieve kanten.

Gebruik het niet voor zelfmedelijden, verbittering of wanhoop.

Je blijft onder alle omstandigheden zelf verantwoordelijk - niet voor wat je is aangedaan - maar wel voor wat jij doet met wat je is aangedaan.

Kennis is macht en zelfkennis geeft je de macht om het verleden los te laten.

Gebruik je inzicht in de werking van het verleden om vanuit een zekere mildheid en objectieve neutraliteit naar de negatieve kanten van een ander te kijken.

De ander IS niet negatief, fout, of slecht.

Hij /zij heeft een door jou als zodanig ervaren negatieve kant.

Wie of wat de ander in wezen - of als totaliteit - IS, weet je niet.

Je ziet altijd maar een deel van de ander.

En het feit dat juist jij met juist deze kant van de ander in aanraking komt, zegt ook iets over jou.

De negatieve kant van de ander is zijn persoonlijke levens-opgave om aan te werken.

Zolang hij dat niet doet, heeft hij zelf de meeste last van zijn negatieve kant - ook al verdringt hij dit uit zijn bewustzijn.

Zijn negatieve kant verhindert hem volledig zichzelf te zijn. En zolang een mens niet volledig zichzelf is, schept hij zichzelf allerlei moeilijkheden. Deze moeilijkheden hebben een zin. Ze zijn geen straf, maar een leermogelijkheid.

Zodra ze als zodanig worden opgevat doen ze zo snel mogelijk hun werk en ze helpen iemand dwars door de ervaring zijn werkelijke Zelf te ontdekken.

Wanneer jij sterk reageert op de negatieve kant van de ander, zegt dat over het algemeen minstens evenveel over jou als over de ander.

Maak jezelf verantwoordelijk voor je eigen reactie op de ander.

Als je de ander wilt veranderen, onderzoek dan eerst je eigen reactie op de ander. Maak jezelf eerst vrij. Als je de ander dan nog altijd wilt veranderen - zonder eigenbelang - ga dan je gang.

De kunst is de ander te stimuleren te veranderen en hem tegelijkertijd volstrekt vrij te laten. Je kunt dat alleen wanneer je zelf vrij bent. Je bent alleen vrij wanneer het voor jou persoonlijk volstrekt niet uitmaakt of de ander verandert of niet.

Je hebt als mens de mogelijkheid om de negatieve kant van de ander te versterken door zelf negatief te reageren op deze negatieve kant.

Je doet dan mee in zijn 'spel'. Jullie raken gevangen in een vicieuze cirkel.

Je hebt ook de mogelijkheid neutraal te reageren. Je reageert dan niet zozeer op het gedrag van de ander, maar je blijft jezelf.

Je neemt in jezelf dan waar, dat er de neiging is om negatief op de ander te reageren. Maar je 'ontmaskert' deze neiging als een reactie, die de ander bij je oproept. Waar kies je zelf voor ? Wil je zo reageren ? Vanuit zelfwaarneming is er een grotere ruimte om zelf te blijven bepalen, hoe je met de ander om wilt gaan.

Wanneer het moeilijk is - en ieder van ons kent dit soort moeilijke relaties ben je vanuit deze innerlijke ruimte nog altijd in staat, deze relatie als een opgave/uitdaging voor jezelf te zien om te leren en te groeien.

Je weet van tevoren niet wat het leven van je vraagt om via deze situatie te leren. Misschien is het verdraagzaamheid, misschien is het onafhankelijkheid, misschien eerlijkheid. Vaak is het achteraf pas duidelijk wat je hebt geleerd. Dan is de moeilijkheid voorbij. Zolang het moeilijk is, is er kennelijk nog iets te leren.

Vanuit dit uitgangspunt is het mogelijk iedere wrok tegen de ander of tegen het leven en je persoonlijke levensomstandigheden los te laten. Er is geen plaats voor zelfmedelijden of wanhoop. Die worden geboren uit meningen en conclusies.

Wanneer iemand een en al aandacht is om te leren van iedere situatie die zich voordoet, blijven alleen de feiten over.

Bron: onbekend